این روزها همه از یک تکنولوژی جدید در نظام بانکی حرف می زنند که نظام مالی و بانکی را تغییر داده و فناوری های نوینی را وارد این صنعت نموده است ؛ یک تکنولوژی نوین به نام “بلاکچین”. واژه ای که حتی اگر هیچ اطلاعاتی هم در این زمینه نداشته باشید بدون شک بارها و بارها این کلمه به گوشتان خورده است.

در این مقاله قصد داریم با این تکنولوژی آشنا شده و اطلاعات خود را در این راستا افزایش دهیم.

تعریف بلاکچین

بلاکچین (block chain) یا همان زنجیره بلوکی یک سیستم ثبت اطلاعات و گزارش و به اصطلاح یک پایگاه داده می باشد که تفاوت آن با سایر سیستم ها  پایگاه داده ها در این است که اطلاعات ذخیره شده در بستر بلاکچین میان همه کاربران شبکه به اشتراک گذاشته می شود و با استفاده از یک رمزنگاری قوی امکان اعمال تغییر و یا حذف اطلاعات ثبت شده را به حداقل ممکن رسانده و به عبارتی غیرممکن می کند. اطلاعات در تکنولوژیداخل یک سری بلوک ها قرار می گیرد که این بلوک ها زنجیره وار به  هم متصل شده است. در واقع به همین علت است که نام این تکنولوژی را بلاکچین نام گذاری کرده اند.

برای درک بهتر مفهوم بلاکچین بیایید عملیات انتقال پول را مورد بررسی قرار دهیم:

فرض کنید علی میخ واهد به آرمان مبلغی پول پرداخت کند . به طور معمول و سنتی ، این تراکنش از طرف یک عنصر ثالثی مانند بانک یا کارت اعتباری صورت خواهد پذیرفت. حال اگر این ۲ فرد در شهر های متفاوتی به سر ببرند داستان و روند انجام تراکنش کمی زمان بر نیز خواهد بود ، ضمن اینکه مبلغی نیز از طرف عنصر سوم معامله که همان بانک هست به عنوان کارمزد برداشته خواهد شد.

تمام تلاش تکنولوژی بلاکچین این است که عنصر سوم این عملیات را حذف کند. بنابراین بسیاری از معاملات و تراکنش ها بسیار سریعتر از گذشته و بدون هیچ واسطه ای انجام خواهد شد و هزینه ای که تحت عنوان کارمزد توسط عنصر سوم دریافت میشد به عددی نزدیک به صفر خواهد رسید.

آیا بلاکچین همان بیت کوین هست؟

حال که کمی با مفهومی بلاکچین آشنا شدید و چون کم و بیش با واژه بیت کوین آشنایی دارید شاید این سوال در ذهنتان شکل بگیرد که آیا بلاکچین همان بیت کوین هست ؟ یا اینکه چه تفاوتی بین بلاکچین و بیت کوین وجود دارد؟

در پاسخ به این سوال و سوالاتی مشابه باید اضافه کنم که شاید گاهی افراد این دو واژه را به جای هم استفاده می کنند اما به هیچ وجه این کلمات هم معنی نیستند. در واقع بیت کوین یک ارز دیجیتال است که بر اساس فناوری بلاکچین عمل می کند. به عبارتی می توان گفت بلاکچین نوعی تکنولوژی است که برای انتقال دارایی های دیجیتال نظیر : بیت کوین ، اتریوم ، فانتوم ، کاردانو ، تتر و … از فردی به فرد دیگر کمک می کند.

نگاهی عمیق تر به فناوری بلاکچین

هر بلاکچین یک توالی بسیار زیاد از بلوک هاست که هر یک از این بلوک ها اطلاعاتی از قبیل : اطلاعات تراکنش ، تاریخ ، اطلاعات خریدار ، اطلاعات فروشنده و … را در خود ذخیره می کنند.

هر بلاک دارای یک کد منحصر به فرد می باشد که اصطلاحاً “هش” نامیده می شود. هش سبب می شود تا اطلاعات ۲ معامله با جزئیات یکسان از طریق این هش قابل شناسایی و تفکیک باشد.در این تکنولوژی برای ذخیره اطلاعات کاربر از امضاء دیجیتال استفاده می شود.

در حالت کلی می توان گفت هر بلاک شامل ۳ نوع داده می باشد :

1. داده _ نوع داده بلوک ها در بلاکچین های مختلف می تواند متفاوت باشد . به عبارتی نوع داده بلاک بستگی به بلاکچین آن بلاک دارد. به طور مثال اگر بلاکچین ، رمز ارزی مثل اتریوم باشد نوع اطلاعات درون بلوک هم باید اتریوم باشد.

• هش _ هش شامل اعداد و حروف تصادفی هست که برای ایجاد آن از الگوریتم های مختلفی استفاده می شود. این هش که یک کد منحصر به فرد است در زمان ایجاد بلاک تولید می شود.

• هش قبلی_ همان طور که گفته شد هر بلوک شامل یک هش منحصر به فرد بود که خود هش متشکل از دو قسمت می باشد یک قسمت هش جدید که تولید شده و یک قسمت هش مربوط به بلوک قبل. استفاده از هش بلوک قبلی در هش بلوک جدید به منظور متصل بودن بلوک ها به هم می باشد.

بلاک چین ها می توانند به صورت خصوصی و برای هدف های متفاوتی در یک سازمان و نهاد نیز مورد استفاده قرار گیرند که به آن بلاکچین سازمانی یا Enterprise Blockchain می گویند.

امنیت در بلاکچین ها

اطلاعات بلاکچین در یک کامپیوتر و یا یک سرور خاصی ذخیره نمی شود بلکه هر سیستم و یا کامپیوتری که به شبکه وصل شود ، یک نسخه کامل از اطلاعات را دریافت می کند. به کامپیوتر یا سیستم هایی که از بلاکچین اطلاعات دریافت می کنند “نود” و یا “گره” می گویند.

اگر کسی درصدد ایجاد دستکاری در بلوکی از بلوک های بلاکچین باشد ، هش تغییر خواهد کرد. یعنی تمام بلاک های بعدی نیز نامعتبر می شوند. چرا که با تغییر هش در هر بلوک ، در بلوک های بعدی قسمت مربوط به هش قبلی تغییر کرده و در نتیجه تمامی بلوک های بعدی فاقد اعتبار خواهند بود. برای رفع مشکل نامعتبر شدن سایر بلاک ها باید تمامی هش های بلوک ها مجدد محاسبه گردد. نکته خیلی مهم در امنیت تکنولوژی بلاکچین شبکه همتا به همتای آن (Peer to Peer Network یا P2P) می باشد. همان طور که قبلا گفتیم با اضافه شدن هر گره یا نود به شبکه یک کپی از بلاکچین به عضو جدید ارسال می گردد ، حال اگر یک دستکاری در یکی از نودها ایجاد شود اطلاعات بلاکچین در آن نود تغییر خواد کرد . تغییرات اعمال شده در بلوک در نهایت در بلاکچین را تغییرخواهد داد. بلاکچین تغییر یافته برای دریافت تائید اعتبار به سایر بلوک ها ارسال می گردد. چون تمامی بلوک ها اطلاعات کامل بلاکچین را دارند در مرحله اعتبارسنجی تغییرات به علت عدم مطابقت بلاکچین تغییر یافته با بلاکچین موجود در سایر نودها رد اعتبار شده و عملیات انجام نخواهد شد.

سخن پایانی

با مطالعه این مقاله با مفهوم کلی بلاکچین آشنا شدیم و دانستیم بلاکچین یک تکنولوژی و بستری برای ارزهای دیجیتال می باشد که با حذف واسطه ها باعث کاهش هزینه ها شده و اعمال دستکاری در اطلاعات بر روی این بستر بسیار سخت و تقریبا ناممکن است.

این تکنولوژی با بالا بردن میزان دقت ، سبب به حداقل رسیدن خطای انسانی شده و در نتیجه تراکنش های انجام شده در آن با امنیت خیلی بالایی صورت می گیرد.

به طور کلی می توان گفت بلاکچین یک بستر مطمئن و امن برای انجام امورات بانکی و تمامی اموراتی است که نیاز به امنیت بالایی دارند. قطعا با توجه به تازه کار بودن این تکنولوژی و مطالعات پیشرفته متخصصین ، این صنعت در آینده نه چندان دور شاهد پیشرفت های گسترده و کارآیی های بالاتر خواهد بود.